لسن پلن چیست؟

آموزش گام به گام نوشتن طرح درس آموزش زبان انگلیسی

طرح درس آموزش زبان انگلیسی یکی از مهمترین عوامل افزایش اثربخشی تدریس است. لسن پلن به معنای داشتن برنامه‌ای دقیق و متناسب با موارد آموزشی درنظرگرفته شده برای کلاس است که می‌تواند در موفقیت مدرس، رسیدن به خروجی‌ مطلوب و نیز افزایش رضایتمندی زبان‌آموز تاثیر شایانی داشته باشد. ذکر این نکته نیز ضروری است که برنامه‌ریزی افراطی و وارد کردن موارد متعدد در لسن پلن ‌می‌تواند تاثیر عکس داشته و نه تنها جنبه‌ی لذت‌بخش یادگیری زبان انگلیسی را از بین ببرد بلکه خلاقیت را نیز از مدرس زبان انگلیسی سلب کرده و نهایتا نتیجه‌ی دلخواه حاصل نخواهد شد.

داشتن لسن پلن استاندارد مزایای بسیار زیادی را برای مدرسین زبان انگلیسی به همراه خواهد داشت. از جمله‌ی این مزایا می‌توان به افزایش اعتماد زبان‌آموز به روش تدریس و نیز مدرس اشاره کرد؛ چرا که برنامه‌ریزی کلاس زبان این حس را در زبان‌آموز القا می‌کند که مدرس پیش از ورود به کلاس به تمامی جوانب آموزشی، ابزار و اهداف فکر کرده است. علاوه بر این، حرفه‌ای و نیز قابل اطمینان بودن اساتید زبان انگلیسی بر مدیران آنها مسجل شده و در پیشرفت شغلی نیز تاثیرگذار خواهد بود. افزایش اعتماد به نفس مدرسین زبان انگلیسی به دلیل آمادگی برای توجیه زبان‌آموز، پاسخگویی به سوالات و نیز برطرف کردن نیازهای اساسی وی در یادگیری زبان انگلیسی از سایر مزایای داشتن لسن پلن استاندارد است.

اما لسن پلن استاندارد چه ویژگی‌های دارد؟ درنظر گرفتن چه مواردی می‌تواند در رسیدن به یک طرح درس آموزش زبان انگلیسی مفید و یا حتی غیرمفید واقع شود؟ در این مقاله برآنیم تا با پرداختن به این نوع سوالات، شما را در رسیدن به یک طرح درس درست و نیز برنامه‌ریزی صحیح برای کلاس‌های آموزش زبان یاری دهیم.

زبان آموز

اولین و مهمترین رکن یک لسن پلن استاندارد درنظر گرفتن زبان آموز است. در این مرحله باید شرایط کلی زبان‌آموز همچون علایق، شیوه‌ی یادگیری، سن و نیازهای وی مورد توجه اساسی قرارگیرد. برای رسیدن به تصویر بهتری از این مرحله، پاسخ به پرسش‌های زیر می‌تواند راهگشا باشد.

زبان‌آموزان ما اهل کجا هستند؟

سطح زبان آنها چیست؟

چه هدفی را از یادگیری زبان انگلیسی دنبال می‌کنند؟

نقاط قوت و ضعف آنها کدامند؟

علایق آنها چیست؟ به موسیقی، فیلم علاقه دارند؟ یا به خواندن کتاب و خبر و مقاله؟

هدف مدرس

هدف مدرس یا Aim درواقع برنامه‌ی کلاس و موارد آموزشی‌ای است که استاد زبان انگلیسی برای یک جلسه درنظرگرفته است. قاطعیت در هنگام طرح هدف از جمله عوامل تعیین کننده‌ی موفقیت آن است. به عنوان مثال استفاده از عباراتی همچون "امیدارم که در انتهای کلاس این موارد یادگرفته شود" و یا "شاید به این اهداف برسیم" در نوشتن لسن پلن ممنوع است. در مقابل جملاتی چون "در انتهای کلاس به این اهداف خواهیم رسید" و یا "در پایان کلاس این موارد یادگرفته شده اند" مثمر ثمرتر خواهند بود. اهداف مدرس زبان انگلیسی باید قابل دسترسی باشند. در تعیین اهداف کلاس باید حتما سطح زبان‌آموز و زمان هرجلسه درنظر گرفته شود. علاوه بر همه‌ی موارد طرح شده، اهداف تعیین شده باید برای زبان‌آموز نیز مهم و ارزشمند باشند چرا که در غیر این صورت، تدریس و برنامه‌ریزی کلاس زبان برای وی غیرکارآمد بوده و ممکن است منجر به کاهش علاقه‌ی وی برای ادامه‌ی فرآیند یادگیری و کلاس شود. در کنار تعریف هدف مدرس و یا Aim، هدف زبان‌آموز و یا Objective نیز باید در نظرگرفته شود. Objective در واقع همان مواردی است که در پایان کلاس زبان‌آموز آنها را فراگرفته و به درستی استفاده می‌کند.

مسیر آموزشی/Procedure

در کنار موارد بالا، در نظر گرفتن مسیر آموزشی نیز از اهمیت بسیاربالایی برخوردار است. Procedure دربرگیرنده‌ی تمامی فعالیت‌های کلاسی‌ست که مدرس از قبل برای منتقل کردن موارد آموزشی کلاس طراحی کرده است. این بخش دراقع شاکله‌ی اصلی یک لسن پلن است که میزان موفقیت کلاس را نیز به صورت قابل توجهی تحت تاثیر قرار می‌دهد. به عنوان مثال:

زمانبندی/Timing

پس از تعیین نوع فعالیت آموزشی برای انتقال یک مورد خاص، در نظرگرفتن زمان کافی برای انجام آن فعالیت از جمله مهمترین بخش‌های نوشتن یک لسن پلن است.

تعامل/Interaction

علاوه بر هدف و مسیر آموزشی، انتخاب نوع تعاملی که در هر یک از بخش‌های کلاس مفید و یا ضروری‌تر است نیز باید در لسن پلن نوشته شود. به عنوان مثال برای آموزش یک مورد خاص آیا تعامل بین مدرس و زبان‌آموز (T-S)، بین زبان‌آموزان(S-S) با یکدیگر و یا زبان‌آموزِ تنها (S) باید برقرار باشد.

پیش بینی مشکلات و راه‌حل‌ها

از دیگر بخش‌های اصلی یک لسن پلن استاندارد می‌توان به پیش‌بینی مشکلات احتمالی برای مدرس و زبان‌آموز و نیز پیدا کردن راهکاری مناسب برای آنها اشاره کرد. این مشکلات می‌توانند در زمینه‌های مختلفی بروز پیدا کنند. به عنوان مثال، مشکلات فنی در کلاس‌های آنلاین، سخت بودن یادگیری برخی از مهارت‌های زبانی مثل گرامر، اشتباه در انتخاب موضوع و یا محتوای آموزشی کلاس از جمله‌ی مواردی هستند که پیش از شروع و در لسن پلن باید به آنها پرداخته شود. این امر به آمادگی بیشتر مدرسین زبان انگلیسی برای مدیریت بهتر کلاس کمک شایانی خواهد کرد. مثالی که در ادامه مطرح شده است را با دقت مطالعه کنید.

محتوای آموزشی

درنهایت این محتوای آموزشی مناسب است که می‌تواند تمامی موارد قبل را به ثمر رسانده و مدرس را به هدف اصلی که آموزش خروجی‌محور زبان انگلیسی است برساند. محتوای انتخاب شده باید متناسب با هدف کلاس، زبان‌آموز و مسیرآموزشی ترسیم شده باشد.

تمامی موارد مطرح شده در این مقاله در رسیدن به یک کلاس منظم، برنامه‌ریزی شده و نیز هدفمند کمک خواهند کرد، اما همواره بخاطر داشته باشید که داشتن لسن پلن به معنای حذف انعطاف‌پذیری و نیز خلاقیت در برگزاری کلاس نشود.